Organizacja i przebieg stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty

I Termin rozpoczęcia i czas trwania stażu podyplomowego

1. Staż rozpoczyna się corocznie w dniach 1 października albo 1 marca. W uzasadnionych przypadkach Minister Zdrowia, po zasięgnięciu opinii właściwego marszałka województwa oraz właściwej okręgowej rady lekarskiej, może wyrazić zgodę na rozpoczęcie stażu w innym terminie niż określony .
Okres stażu podyplomowego lekarza nie może być krótszy niż 12 miesięcy.
Okres stażu podyplomowego lekarza dentysty wynosi 12 miesięcy.

2. Przedłużenie stażu podyplomowego
Czas trwania stażu lekarza, lekarza dentysty ulega przedłużeniu w przypadku choroby, urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu wychowawczego, niemożności realizowania dyżurów medycznych w związku z ciążą lub sprawowaniem opieki nad dzieckiem do lat 4, powołania lekarza lub lekarza dentysty do odbycia przeszkolenia wojskowego, przebywania lekarza, lekarza dentysty na urlopie bezpłatnym, nie dłużej jednak niż 3 miesiące.
Przedłużenie czasu trwania stażu podyplomowego następuje na okres realizacji tej części programu stażu podyplomowego, która nie została zrealizowana, w porozumieniu z właściwą okręgową radą lekarską. Nie przedłuża się czasu trwania stażu podyplomowego, jeżeli od dnia uzyskania prawa wykonywania zawodu upłynęło 5 lat.

3. Lekarz stażysta, który nie ukończył albo nie odbył stażu podyplomowego w terminie 5 lat od dnia uzyskania prawa wykonywania zawodu, może ponownie odbyć staż podyplomowy na podstawie umowy o szkolenie zawartej z podmiotem prowadzącym staż podyplomowy. Właściwa okręgowa rada lekarska ponownie przyznaje temu lekarzowi prawo wykonywania zawodu w celu odbycia stażu.

II Opiekun i Koordynator stażu podyplomowego

Lekarz odbywa staż podyplomowy pod nadzorem lekarza posiadającego specjalizację, o której mowa uzyskaną na podstawie dotychczasowych przepisów tj. specjalizację pierwszego lub drugiego stopnia w określonych dziedzinach medycyny i specjalnościach medycznych, lub tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny albo lekarza dentysty wykonującego zawód przez okres co najmniej 5 lat, zwanego „opiekunem”.
Lekarz odbywający staż podyplomowy wykonuje zawód na podstawie prawa wykonywania zawodu lekarza albo prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty pod nadzorem lekarza posiadającego specjalizację,.
W przypadku gdy podmiotem uprawnionym do prowadzenia stażu jest podmiot leczniczy, opiekuna wyznacza kierownik podmiotu leczniczego spośród lekarzy, lekarzy dentystów, z tym że w oddziale szpitala opiekuna wyznacza ordynator lub inny lekarz kierujący oddziałem spośród lekarzy zatrudnionych w tym oddziale na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
W przypadku gdy podmiotem uprawnionym do prowadzenia stażu jest indywidualna praktyka lekarska wykonywana przez lekarza dentystę lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wykonywana przez lekarza, lekarza dentystę, opiekunem jest lekarz, lekarz dentysta prowadzący tę praktykę.
W przypadku, gdy podmiotem uprawnionym do prowadzenia stażu jest podmiot leczniczy, kierownik podmiotu leczniczego, ordynator lub inny lekarz kierujący oddziałem na czas nieobecności opiekuna wyznacza do wykonania funkcji opiekuna innego lekarza, lekarza dentystę posiadającego równorzędne kwalifikacje.
Opiekun może nadzorować wykonywanie zawodu przez jednego stażystę, a w sytuacji szczególnie uzasadnionej, za zgodą koordynatora, przez dwóch stażystów.
Opiekuna można wyznaczyć dla stażu cząstkowego lub jego części.
Podmiot uprawniony do prowadzenia stażu po zawarciu umowy o pracę z lekarzem, lekarzem dentystą „stażystą”, w porozumieniu z okręgową radą lekarską wyznacza koordynatora szkolenia.
1. W przypadku gdy podmiotem uprawnionym do prowadzenia stażu jest podmiot leczniczy, kierownik podmiotu leczniczego wyznacza koordynatora spośród zatrudnionych w tym podmiocie, na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, lekarzy lub lekarzy dentystów posiadających specjalizację.
2. W przypadku gdy umowa o pracę ze stażystą jest zawarta z lekarzem dentystą prowadzącym indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, funkcję koordynatora pełni ten lekarz.
Koordynator nadzoruje odbywanie stażu przez nie więcej niż 10 stażystów.

III Ramowy program stażu

Okres trwania staży cząstkowych, szczegółowe rodzaje zajęć teoretycznych i praktycznych oraz okres trwania szkoleń, i ich zakres określają dla:
1) lekarza – ramowy program stażu podyplomowego lekarza, stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty,
2) lekarza dentysty – ramowy program stażu podyplomowego lekarza dentysty, stanowiący załącznik załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty.

IV Cel i zakres stażu podyplomowego

Staż podyplomowy obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz praktyczną naukę udzielania świadczeń zdrowotnych, w przypadku:
1) lekarza – w dziedzinach: chorób wewnętrznych, pediatrii, w tym neonatologii, chirurgii ogólnej, w tym chirurgii urazowej, położnictwa i ginekologii, psychiatrii, anestezjologii i intensywnej terapii, medycyny ratunkowej oraz w dziedzinie medycyny rodzinnej w warunkach stacjonarnej, ambulatoryjnej i domowej opieki zdrowotnej;
2) lekarza dentysty – w dziedzinie stomatologii, z uwzględnieniem stomatologii zachowawczej, stomatologii dziecięcej, periodontologii, ortodoncji, chirurgii stomatologicznej, protetyki stomatologicznej oraz w dziedzinie medycyny ratunkowej.
Staż z zakresu poszczególnych dziedzin medycyny lekarz, lekarz dentysta odbywa w ramach staży cząstkowych.
Staż lekarza w ramach stażu cząstkowego w dziedzinie:
1) chorób wewnętrznych obejmuje również szkolenie z zakresu transfuzjologii klinicznej oraz z zakresu profilaktyki zakażeń HIV, diagnostyki i leczenia AIDS;
2) medycyny ratunkowej obejmuje również dwudniowy z kurs w zakresie medycyny ratunkowej.
Staż lekarza dentysty w ramach stażu w dziedzinie stomatologii obejmuje również szkolenie z zakresu profilaktyki zakażeń HIV, diagnostyki i leczenia AIDS, a w dziedzinie medycyny ratunkowej – kurs z zakresu ratownictwa medycznego.
Ponadto, staż lekarza, lekarza dentysty obejmuje również szkolenie w zakresie orzecznictwa lekarskiego, bioetyki i prawa medycznego.

V Uprawnienia i obowiązki lekarza stażysty

Lekarz stażysta jest uprawniony do wykonywania zawodu wyłącznie w miejscu odbywania stażu, oraz w sytuacji gdy prowadzi prace badawcze w dziedzinie nauk medycznych pod kierunkiem lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu. Ponadto ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki.

Lekarz, lekarz dentysta odbywający staż jest uprawniony do:
1) przedmiotowego i podmiotowego badania pacjenta oraz udzielania porad lekarskich po konsultacji z opiekunem;
2) wydawania, po konsultacji z opiekunem, zleceń lekarskich;
3) wydawania skierowań na badania laboratoryjne oraz inne badania diagnostyczne, a po uzgodnieniu
z lekarzem posiadającym prawo wykonywania zawodu na czas nieokreślony na badania wymagające
metod diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta;
4) samodzielnego stosowania zleconych przez lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu na czas
nieokreślony metod diagnostycznych i leczniczych, których praktyczna umiejętność została stwierdzona
przez opiekuna;
5) wspólnego z lekarzem posiadającym prawo wykonywania zawodu na czas nieokreślony stosowania metod
diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta oraz wspólnego
z nim wykonywania zabiegów operacyjnych, objętych programem stażu podyplomowego;
6) prowadzenia we współpracy z opiekunem historii choroby i innej dokumentacji medycznej;
7) udzielania informacji o stanie zdrowia pacjenta;
8) zlecania czynności pielęgnacyjnych;
9) w stanach nagłych do doraźnego podania lub zlecenia podania pacjentowi leków, a jeżeli są to leki silnie lub bardzo silnie działające – po zasięgnięciu, w miarę możliwości, opinii jednego lekarza;
10) stwierdzania zgonu;
11) wystawiania recept oraz wydawania opinii i orzeczeń lekarskich po uzgodnieniu z opiekunem treści zawartych w nich informacji.

Lekarz, lekarz dentysta odbywający staż, jest zobowiązany:
1) prowadzić kartę stażu oraz ankietę,
2) zapoznać się z obowiązkami i uprawnieniami wynikającymi z ustawy oraz przepisami regulującymi odbywanie stażu i ramowym programem.

VI Umowa o pracę lekarza, lekarza dentysty stażysty

Lekarz, lekarz dentysta odbywa staż podyplomowy na podstawie umowy o pracę, zawartej na czas określony, w celu przygotowania zawodowego obejmującego realizację programu stażu podyplomowego.
Umowa o pracę, może być zawarta wyłącznie z podmiotem uprawnionym do prowadzenia stażu, spełniającym następujące warunki:
1) w przypadku stażu lekarza – będącym podmiotem leczniczym prowadzącym szpital, udzielającym świadczeń zdrowotnych w zakresie umożliwiającym realizację ramowego programu stażu lekarza w ramach staży cząstkowych co najmniej w dziedzinach: chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej i anestezjologii i intensywnej terapii;
2) w przypadku stażu lekarza dentysty – będącym podmiotem leczniczym albo lekarzem dentystą wykonującym indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, udzielającym świadczeń zdrowotnych w zakresie umożliwiającym realizację ramowego programu stażu lekarza dentysty w dziedzinie stomatologii co najmniej z zakresu: stomatologii zachowawczej, chirurgii stomatologicznej, stomatologii dziecięcej i protetyki stomatologicznej;
3) mającym zawarte umowy z innymi podmiotami uprawnionymi do prowadzenia stażu, w celu umożliwienia zrealizowania przez lekarza lub lekarza dentystę, w ramach oddelegowania, tej części ramowego programu stażu, której realizacji nie może zapewnić w zakresie udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych.
W przypadku przedłużania stażu, umowę o pracę z lekarzem, lekarzem dentystą zawiera się na czas określony odpowiadający sumie okresów przedłużających staż.
W przypadku skierowania przez podmiot leczniczy lekarza, lekarza dentysty do odbycia części stażu poza miejscowością, w której jest zatrudniony, koszty podróży pokrywa ten podmiot.
Lekarz, lekarz dentysta odbywa staż w indywidualnej praktyce lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyce lekarskiej w czasie odpowiadającym czasowi pracy lekarza, lekarza dentysty zatrudnionego w podmiocie leczniczym tzn. czas pracy lekarza stażysty, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

VII Dyżury medyczne

Stażysta będący lekarzem, w ramach odbywania stażu, pełni dyżury medyczne. zgodnie z ramowym programem i indywidualnym harmonogramem ustalonym przez opiekuna stażu, z tym że:
1) kobieta będąca w ciąży jest zwolniona z pracy w porze nocnej;
2) stażysta sprawujący opiekę nad dzieckiem do lat 4 może pracować w porze nocnej wyłącznie po wyrażeniu na to zgody.
Stażysta, pełni dyżur:
1) jako dodatkowy członek zespołu dyżurnego – na oddziałach w specjalnościach zachowawczych, zabiegowych, w izbie przyjęć, w szpitalnym oddziale ratunkowym lub jako dodatkowy członek zespołu ratownictwa medycznego;
2) pod nadzorem lekarza lub lekarzy pełniących dyżur, uprawnionych do samodzielnego wykonywania zawodu.
Stażysta w trakcie stażu pełni 1 dyżur w tygodniu w wymiarze 10 godzin i 5 minut lub dwa dyżury w tygodniu w wymiarze 5 godzin oraz 5 godzin i 5 minut:
1) w oddziale, w którym odbywa staż cząstkowy lub część stażu cząstkowego z zakresu chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej, pediatrii, położnictwa i ginekologii, psychiatrii;
2) w izbie przyjęć lub szpitalnym oddziale ratunkowym, w okresie realizacji stażu cząstkowego z zakresu medycyny rodzinnej;
3) w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii w okresie realizacji stażu cząstkowego z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii;
4) w szpitalnym oddziale ratunkowym w okresie realizacji stażu cząstkowego z zakresu medycyny ratunkowej.
Stażyście za każdą godzinę dyżuru medycznego pełnionego w porze dziennej oraz nocnej przysługuje wynagrodzenie w wysokości 125% stawki godzinowej zasadniczego wynagrodzenia miesięcznego.

VIII Zakończenie stażu

W przypadku stażysty będącego lekarzem, staż cząstkowy kończy się złożeniem kolokwium z zakresu wiedzy teoretycznej i umiejętności określonych odpowiednio ramowym programem tego stażu, w terminie przewidzianym w indywidualnym harmonogramie realizacji stażu.
W przypadku stażysty będącego lekarzem dentystą, złożenie kolokwium z zakresu stażu w dziedzinie stomatologii poprzedzone jest złożeniem sprawdzianów z zakresu stomatologii zachowawczej, stomatologii dziecięcej, chirurgii stomatologicznej, protetyki stomatologicznej, periodontologii i ortodoncji.
Kolokwium przeprowadza ordynator lub inny lekarz kierujący oddziałem szpitala lub kierownik będący lekarzem, lekarzem dentystą w podmiocie leczniczym, w którym lekarz, lekarz dentysta odbywał staż, a w przypadku stażysty, który odbywał staż w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, lekarz, lekarz dentysta wyznaczony przez okręgową radę lekarską, z udziałem opiekuna stażysty.
Pozytywny wynik kolokwium jest podstawą zaliczenia stażu i dokonania odpowiedniego wpisu w karcie stażu.
W przypadku uzyskania negatywnego wyniku kolokwium przeprowadzający kolokwium wskazuje rodzaj umiejętności, których stażysta nie opanował w sposób zadowalający, i wyznacza termin kolokwium uzupełniającego.
W przypadku uzyskania przez stażystę dwukrotnie negatywnego wyniku kolokwium uzupełniającego opiekun informuje o tym koordynatora, który kieruje stażystę do odbycia dodatkowego przeszkolenia, a po jego zakończeniu wyznacza nowy termin kolokwium i odnotowuje ten fakt w karcie stażu.
Przeszkolenie, stażysta odbywa niezależnie od realizacji ramowego programu.

Staż obejmujący szkolenie z zakresu transfuzjologii klinicznej, profilaktyki zakażeń HIV, diagnostyki i leczenia AIDS, orzecznictwa lekarskiego, bioetyki i prawa medycznego oraz ratownictwa medycznego kończy się złożeniem sprawdzianu w terminie określonym indywidualnym harmonogramem stażu.
Sprawdziany przeprowadzają:
1) lekarz wyznaczony przez kierownika regionalnego centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa lub Wojskowego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa – z zakresu transfuzjologii klinicznej oraz profilaktyki zakażeń HIV, diagnostyki i leczenia AIDS;
2) główny lekarz orzecznik oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – z zakresu orzecznictwa lekarskiego;
3) osoby wyznaczone przez okręgową radę lekarską – z zakresu bioetyki i prawa medycznego;
4) osoba wyznaczona przez ordynatora lub innego lekarza kierującego szpitalnym oddziałem ratunkowym – z zakresu ratownictwa medycznego.
W przypadku uzyskania przez stażystę dwukrotnie negatywnego wyniku sprawdzianu koordynator, na wniosek stażysty, wyznacza ponownie termin kolejnego sprawdzianu lub kolokwium z danego zakresu i odnotowuje ten fakt w karcie stażu.
Stażysta uzyskuje zaliczenie stażu podyplomowego po zrealizowaniu ramowego programu oraz po złożeniu kolokwiów i sprawdzianów.

IX Cudzoziemcy

Cudzoziemiec niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, któremu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielono zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej albo któremu w Rzeczypospolitej Polskiej nadano status uchodźcy, albo posiada ważna Kartę Polaka odbywa staż podyplomowy na zasadach obowiązujących obywateli polskich.
Cudzoziemiec, niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, który nie spełnia powyższych warunków, może odbyć staż podyplomowy na podstawie umowy cywilnoprawnej o staż podyplomowy, zawartej z:
1/ uczelniami prowadzącymi kształcenie na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym w symulowanych warunkach klinicznych,
2/ podmiotach leczniczych, które zawarły w tym zakresie umowy z uczelniami, o których mowa powyżej.
W umowie zostanie określony zakres wzajemnych zobowiązań Stron.

X Uznanie stażu podyplomowego odbytego za granicą

W uzasadnionych przypadkach Minister Zdrowia może uznać staż podyplomowy odbyty za granicą za równoważny ze stażem podyplomowym odbytym w kraju.
Staż podyplomowy odbyty w państwie członkowskim Unii Europejskiej przez lekarza będącego obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Minister Zdrowia uznaje za równoważny w całości lub w części ze stażem podyplomowym odbytym w Rzeczypospolitej Polskiej.
Uznania stażu podyplomowego odbytego za granicą za równoważny w całości lub w części ze stażem obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej dokonuje Minister Zdrowia na wniosek lekarza, lekarza dentysty, na podstawie opinii powołanego przez siebie zespołu ekspertów.
Obsługę organizacyjno-techniczną związaną z działalnością zespołu ekspertów zapewnia CMKP.
Lekarz, lekarz dentysta, do wniosku dołącza potwierdzone przez właściwe organy kraju, w którym odbył staż podyplomowy lub wykonywał zawód, dokumenty obejmujące dane i informacje dotyczące:
1) trybu odbywania stażu podyplomowego;
2) przyznania prawa wykonywania zawodu w celu odbycia stażu podyplomowego;
3) potwierdzenia uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty w krajach, w których dotychczas wykonywał zawód;
4) programu i czasu realizacji stażu podyplomowego i miejsc jego odbywania;
5) organów lub instytucji, które dokonały końcowego zaliczenia stażu podyplomowego;
6) potwierdzenia dotychczasowego przebiegu pracy zawodowej, zawierającego informacje o rodzaju i zakresie udzielanych świadczeń zdrowotnych;
7) dyplomów bądź zaświadczeń o uzyskanych kwalifikacjach zawodowych;
8) opinii zawodowej wystawionej przez uprawnioną osobę z ostatniego miejsca pracy.
Uznanie stażu podyplomowego odbytego za granicą za równoważny w całości lub w części ze stażem obowiązującym w Rzeczypospolitej Polskiej może nastąpić po stwierdzeniu, że czas trwania stażu podyplomowego nie był krótszy od obowiązującego w RP oraz że program odbytego stażu podyplomowego lub jego części był zgodny w istotnych elementach formalnych i merytorycznych z ramowym programem, bądź po stwierdzeniu, że dotychczasowe wykonywanie zawodu za granicą odbywało się w okresie i na zasadach, które mogą być uznane za równoważne w całości lub w części z odbyciem stażu lekarza lub lekarza dentysty.

XI Organizacja i finansowanie stażu

1. Organizacja, finansowanie oraz zapewnienie warunków odbywania stażu podyplomowego przez absolwentów studiów lekarskich i lekarsko-dentystycznych będących obywatelami polskimi, zamierzających wykonywać zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, mających stałe miejsce zamieszkania na obszarze województwa, a w przypadku osób będących obywatelami innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej zamierzających odbywać staż na obszarze tego województwa, jest zadaniem marszałka województwa z zakresu administracji rządowej. Koszt obsługi tego zadania wynosi 123 zł za każdego finansowanego lekarza stażystę.
2. Marszałek województwa w porozumieniu z właściwą okręgową radą lekarską ustala listę podmiotów uprawnionych do prowadzenia staży podyplomowych.
3. Okręgowa rada lekarska, w drodze uchwały, w porozumieniu z marszałkiem województwa, kieruje do odbycia stażu na obszarze swojego działania lekarzy, lekarzy dentystów, którym przyznała prawo wykonywania zawodu i których wpisała na listę członków izby.

XII Nadzór nad odbywaniem stażu

Wojewoda sprawuje nadzór nad odbywaniem stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów oraz w zakresie spełniania przez podmioty prowadzące staż wymagań i warunków
Wojewoda w ramach nadzoru jest uprawniony do:
1) wizytacji podmiotu wpisanego na listę marszałka województwa,
2) żądania dokumentacji dotyczącej realizacji programu stażu oraz finansowania;
3) żądania wyjaśnień dotyczących realizacji programu stażu przez lekarza;
4) wydawania zaleceń pokontrolnych;
5) przekazywania informacji dotyczących przeprowadzonej kontroli marszałkowi województwa oraz okręgowej izbie lekarskiej;
6) wnioskowania do marszałka województwa o skreślenie podmiotu wpisanego na listę.