Ogólnopolski Kongres Historii Medycyny w setną rocznicę I Zjazdu Polskich Historyków Medycyny i Farmacji (1924–2024)

Wrocław, 21–23 maja 2024
Program (roboczy)
21 MAJA, g. 16–19
Inauguracja w Auli Leopoldyńskiej

g.16.00–16.30 Otwarcie – prowadzenie Dariusz Lewera

Głos zabierają: Rektor UWr, Paweł Wróblewski, Wojciech Ślusarczyk, Andrzej Wojnar, Barbara Bruziewicz-Mikłaszewska, Tomasz Małyszek.

g. 16.30–17.30. Wykłady plenarne
Ryszard Gryglewski (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)
Władysław Szumowski i jego historia medycyny filozoficznie ujęta
Michał Musielak (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu / Komisja Historii i Filozofii Medycyny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk)
Profesor Adam Wrzosek jako historyk i filozof medycyny
Jaromir Jeszke (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Wyzwania polskiej historiografii medycznej
17.30-18.30 Wręczenie Stetoskopu Wiktora
18.30–19.00. Prezentacja książki dra n. med. Mieczysława Chruściela Malarz lekarzy

*************************************************************

 22–23 MAJA

Obrady Kongresu odbywają się w sesjach tematycznych w Sali Konferencyjnej i Sali Klubowej w siedzibie Dolnośląskiej Izby Lekarskiej przy al. Matejki 6. Sesje plenarne odbywają się w Sali Konferencyjnej

 22 MAJA – SALA KONFERENCYJNA

SESJA PIELĘGNIARSTWO
g. 9.00–10.30. Moderacja Sylwia Krzemińska
Grażyna Gierczak (Główna Komisja Historyczna przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego)
Małgorzata Marcysiak (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie)
Wartości chrześcijańskie w koncepcji pielęgniarstwa i twórczości Janiny Woynarowskiej
Małgorzata Brykczyńska (CICIAMS – Międzynarodowy Katolicki Komitet Pielęgniarek i Asystentów Medyczno-Społecznych)
Polskie pionierki pielęgniarstwa i ich działalność międzynarodowa w okresie międzywojennym
Krystyna Wolska-Lipiec (Główna Komisja Historyczna przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego)
Medalistki – ich droga do medalu Florence Nightingale
Anna Falkiewicz i Agnieszka Sprawka (Wyższa Szkoła Medyczna w Kłodzku)
Pielęgniarstwo jako misja w koncepcji Hanny Chrzanowskiej

PRZERWA

SESJA LECZNICTWO UZDROWISKOWE
g. 10.50–12.20. Moderacja Bożena Płonka-Syroka
Jarosław Kita (Uniwersytet Łódzki)
Kultura uzdrowiskowa w pracach interdyscyplinarnego zespołu badaczy skupionych wokół Profesor Bożeny Płonki-Syroki
Robert Lipelt (Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku)
Uzdrowiska karpackie i ich wartość lecznicza w okresie od drugiej połowy XIX wieku do wybuchu I wojny światowej
Wioleta Topolska-Płachta i Olaf Płachta (Brzeg Dolny)
Działalność uzdrowiska Przerzeczyn-Zdrój w latach 1945–1989
Krzysztof Prętki (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu / Komisja Historii i Filozofii Medycyny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk)
Problematyka leczenia wodami w uzdrowiskach na łamach czasopisma „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Balneologicznego” w latach 1905–1935
Izabela Spielvogel (Politechnika Opolska)
Etnomedycyna i tradycyjne systemy lecznicze na Śląsku do pierwszej połowy XX wieku

PRZERWA
g.12.40–14.00. Moderacja Jarosław Kita
Bożena Płonka-Syroka (Collegium Witelona Uczelnia Państwowa w Legnicy; Komisja Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie)
Kształtowanie się oferty leczniczo-wypoczynkowej w Rudawach Wschodnich (Saksonia) – rys historyczny
Anita Napierała (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Między dyletantyzmem a profesjonalizmem. Wokół dyskusji o roli lekarza uzdrowiskowego na przełomie XIX i XX wieku
Anna Odrzywolska (Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie)
Leczenie uzdrowiskowe we Włoszech w XVI wieku
Jerzy Sporek (Uniwersytet Wrocławski)
Lasy lecznicze – nowe formy lecznictwa uzdrowiskowego w Europie
PRZERWA

SESJA FARMACJA
g. 14.30–15.40. Moderacja Walentyna Korpalska
Anita Magowska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)
Aptekarze Wileńszczyzny w świetle korespondencji Jana Fryderyka Wolfganga i sprawozdań Cesarskiego Towarzystwa Wileńskiego
Agnieszka Rzepiela (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)
Historya Farmacyi nieprzedartą wieków pokryta zasłoną, niepewności cechą naznaczona. O początkach nauczania farmacji na Uniwersytecie Jagiellońskim
Anna Żuk (Pomorski Uniwersytet Medyczny)
Wpływ I Zjazdu Aptekarzy Królestwa Polskiego w Łodzi na rolę i kształtowanie się aptekarstwa w II Rzeczypospolitej
Barbara Wasiewicz (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)
Życie i twórczość artystyczna magistra farmacji Stanisława Magierskiego (1904–1957)
Kacper Rosner-Leszczyński (Uniwersytet Wrocławski)
Apteczna poniemieckość na „Ziemiach Odzyskanych” po 1945 roku? W zawieszeniu pomiędzy utylitarnością a widmologią
Dobrosława Wiśniewska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)
Synteza wybranych azotowych związków heterocyklicznych i ich potencjalne właściwości farmakologiczne w ujęcie prof. dra hab. n. farm. Sylwestra Baloniaka (1931–2003)

 SESJA 100-LECIE „ARCHIWUM HISTORII I FILOZOFII MEDYCYNY”
g. 15.40–16.40. Moderacja Jarosław Sak
Andrzej Kierzek (Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu)
Romuald Wiesław Gutt (1921–1988) – lekarz, historyk, filozof, redaktor naczelny „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”
Jan Wnęk (Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego)
Recenzje nowości wydawniczych na łamach „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” (1924–1939)
Jarosław Barański i Danuta Wiśniewska (Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu)
O polskich przesądach lekarskich w XIX wieku

PRZERWA

SESJA PLENARNA W SALI KONFERENCYJNEJ
g. 17.00–17.20. Moderacja Dariusz Lewera
Ewa Grzęda (Uniwersytet Wrocławski)
Stomatolog na tropie wojennych tajemnic karkonoskich schronisk. O debiucie powieściowym Sławka Gortycha
g.17.20–18.20

Otwarte spotkanie ze Sławkiem Gortychem, lekarzem, autorem książek Schronisko, które przestało istnieć (Wrocław 2021) i Schronisko, które przetrwało (Wrocław 2022)

***********************************************************************

 22 MAJA – SALA KLUBOWA

SESJA LEKARSKA
g. 9.00–10.50. Moderacja Wojciech Ślusarczyk

Lubow Żwanko i Dmytro Kibkało (Państwowy Uniwersytet Biotechnologiczny w Charkowie, Ukraina)

Polscy lekarze na wschodniej forpoczcie walki z chorobami zakaźnymi. Retrospektywa dokonań wybitnych polskich lekarzy w Charkowie w XIX i na początku XX wieku

Jolanta Epsztein (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk)

Lekarze żydowscy na ziemiach polskich od końca XIX wieku do lat sześćdziesiątych XX wieku. Próba rekonstrukcji obrazu społecznego grupy

Samir Ismail (Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Garwolinie)

Sylwetki wybitnych Tatarów w historii polskiej medycyny i farmacji

Mateusz Szubert (Uniwersytet Opolski)

Klinika nerwic płciowych Tadeusza Bilikiewicza w świetle dawnej psychiatrii i seksuologii

Magdalena Mazurak (Ośrodek Pamięci i Dokumentacji Historycznej Dolnośląskiej Izby Lekarskiej)

Historia leczenia wcześniaków urodzonych w Polsce z zamartwicą i bardzo małą masą urodzeniową ciała. Analiza dokumentacji medycznej sprzed 33 lat z ośrodka III stopnia referencyjności opieki neonatologicznej

PRZERWA
g. 11.10–13.00. Moderacja Ryszard Gryglewski

Andrzej Urbanik (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)

Wkład Polaków do światowej radiologii

Maciej Mrożewski (Komisja Historyczna Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie)

Powstańcy warszawscy – lekarze szczecińscy

Agnieszka Polak (Uniwersytet Medyczny w Lublinie)

Działalność lekarzy na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców Lublina do 1939 roku

Barbara Wasiewicz (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)

Język esperanto w dziejach polskiej medycyny

Karolina Szula (Uniwersytet Wrocławski)

Średniowieczne teorie na temat krzepliwości krwi i jej składu na przykładzie traktatu De phlebotomia Tomasza z Wrocławia

SESJA POLSCY HISTORYCY MEDYCYNY
g. 13.00–14.20. Moderacja Anita Magowska

Przemysław Marcin Żukowski (Uniwersytet Jagielloński)

Adam Wrzosek i jego związki z Uniwersytetem Stefana Batorego w Wilnie

Joanna Nieznanowska (Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie)

Kontakty polskiego środowiska historyków medycyny z zagranicą w latach 1945–1989

Dariusz Lewera (Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych; Ośrodek Pamięci i Dokumentacji Historycznej Dolnośląskiej Izby Lekarskiej)

Waldemar Kożuszek jako badacz dziejów wrocławskiej medycyny

PRZERWA

SESJA CZASOPISMA I STOWARZYSZENIA MEDYCZNE
g. 14.50–16.30. Moderacja Andrzej Wojnar

Bożena Urbanek (Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk)

Wydawcy, redaktorzy prasy lekarskiej i farmaceutycznej początków XX w ( do 1939 roku)

Jarosław Sobolewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

„Przegląd Weterynaryjny” (1886–1939) – pierwsze naukowe czasopismo weterynaryjne w języku polskim

Magdalena Muskała (Uniwersytet Medyczny w Białymstoku)

Związek Lekarzy Polskich w Chicago w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1946–2024)

Małgorzata Marcysiak (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie)

Badania naukowe Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego w świetle zjazdów w okresie powojennym (do roku 1989)

Seweryna Konieczna i Piotr Paluchowski (Gdański Uniwersytet Medyczny)

Historia Okręgowej Izby Lekarskiej w Gdańsku

PRZERWA

SESJA PLENARNA W SALI KONFERENCYJNEJ
g. 17.00–17.20. Moderacja Dariusz Lewera

Ewa Grzęda (Uniwersytet Wrocławski)

Stomatolog na tropie wojennych tajemnic karkonoskich schronisk. O debiucie powieściowym Sławka Gortycha
g. 17.20–18.20

Otwarte spotkanie ze Sławkiem Gortychem, lekarzem, autorem książek Schronisko, które przestało istnieć (Wrocław 2021) i Schronisko, które przetrwało (Wrocław 2022)

********************************************************************

23 MAJA – SALA KONFERENCYJNA

SESJA MEDYCYNA WIELOKULTUROWA
g. 9.00–10.20. Moderacja Magdalena Muskała

Sylwia Wiśniewska-Leśków (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Historia pewnego związku. Obraz relacji i komunikacji pacjent-lekarz w różnych kręgach kulturowych na przestrzeni czasów

Aleksandra Walkowska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Strefa porozumienia, czyli o mocy słów w gabinecie lekarskim – pokonywanie bariery językowej w warunkach symulowanych

Agata Kaczmarek (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Porównanie kodeksów etyki lekarskiej wybranych krajów

Kamila Krysztofiak (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Postawy studentów kierunków medycznych w Polsce i za granicą wobec osób starszych
g. 10.20-11.20 Moderacja Ewa Baum

Agnieszka Żok (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

O ruchu i bezruchu czyli srebrna sieć pomiędzy Chinami a Włochami

Maja Matthews-Kozanecka (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Czy(m) my się różnimy – pacjenci wielokulturowi w Polsce i Niderlandach

Magdalena Tuczyńska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Wyzwania pandemii Covid-19 – ocena dostępności do świadczeń zdrowotnych w świetle przekonań religijnych

PRZERWA

SESJA BIOETYKA, ETYKA LEKARSKA I FILOZOFIA MEDYCYNY
g. 11.40–13.20. Moderacja Michał Musielak

Biotechnologia a bioetyka przed dziesięcioleciem i dzisiaj – wybrane aspekty bioetyczne prac własnych. Z Andrzejem Mackiewiczem z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, rozmawia Jan Zamojski

Jarosław Sak (Uniwersytet Medyczny w Lublinie)

Definicje, przedmiot i zakres filozofii medycyny

Jarosław Barański (Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu)

Historyczny rys etyki w medycynie

Ewa Wojtyna (Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Pacjent w cyberprzestrzeni – nadzieje i zagrożenia

Justyna Czekajewska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu)

Etyczne i prawne aspekty zgody pacjenta na pobranie komórek, tkanek i narządów w celu ich transplantacji

Anastazja Szuła (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
w Poznaniu)

Kwantytatywna fenomenologia zaburzeń temporalności

PRZERWA

SESJA REHABILITACJA, STOMATOLOGIA, HIGIENA
g. 14.00–15.30. Moderacja Barbara Bruziewicz-Mikłaszewska

Mariusz Migała (Politechnika Opolska)

Beata Skolik (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Nysie)

Polska koncepcja rehabilitacji jako integralna i nieodzowna część postępowania leczniczego rozwijana po 1945 roku

Renata Wilkoszewska-Krakowska (Muzeum Miejskie Wrocławia)

Prof. dr med. dent. dr h.c. Walther Wolfgang Bruck (l872–1937). Nieznane fakty z odnalezionej kroniki rodzinnej

Małgorzata Jaszczuk-Surma (Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych)

Związki naukowe Marii Skłodowskiej-Curie i prof. Antoniego Cieszyńskiego

Michał Chlipała (Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum)

Kolonialne początki polskiej medycyny tropikalnej

PRZERWA

SESJA PLENARNA W SALI KONFERENCYJNEJ
g. 15.50–16.30. Moderacja Halina Bogusz

Beata Kołodziejczyk-Mróz i Piotr Majcher (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)

Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Profesora Andrzeja Szczeklika Przychodzi wena do lekarza okiem organizatorów

Jędrzej Soliński (Uniwersytet Wrocławski / Sorbisches Museum in Bautzen)

„Dopóki w tobie jestem”, czyli poetycki świat Kazimierza Pichlaka
g. 16-30–17.30

Otwarte spotkanie z Kazimierzem Pichlakiem, lekarzem i poetą, laureatem Konkursu Literackiego im. Profesora Andrzeja Szczeklika Przychodzi wena do lekarza

Dyskusja, zakończenie Kongresu
Czas referowania: 15 minut

 Impreza towarzysząca
Wystawa „200 lat Weterynarii Polskiej – z Wilna do Torunia przez Charków”

*************************************************************** 

23 MAJA – SALA KLUBOWA

SESJA EUGENIKA
g. 9.00–10.50. Moderacja Tomasz Sahaj

Michał Musielak (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu / Komisja Historii i Filozofii Medycyny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk)

Udział środowiska akademickiego II Rzeczypospolitej w rozwoju eugeniki

Krzysztof Prętki (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu / Komisja Historii i Filozofii Medycyny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk)

Środowiska katolickie wobec problematyki eugeniki w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie publicystyki ks. Stanisława Tadeusza Podoleńskiego SJ (1887–1945)

Ditta Baczała (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Osoba z niepełnosprawnością intelektualną. Jej prawo do praw podstawowych

Agata Strządała (Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu)

Trudne dziedzictwo – współczesne reperkusje dawnych teorii

Krystian Jabłoński (Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk)

Analiza Prawnych Ram Przymusowej Sterylizacji w Stanach Zjednoczonych: teoria i praktyka

Magda Borysławska (Uniwersytet Warszawski)

Diagnoza: homoseksualizm. Sterylizacja nieheteronormatywnych mężczyzn w służbie nazistowskiej biokracji

PRZERWA
g. 11.10–12.30. Moderacja Krzysztof Prętki

Anna Słoniowska (Uniwersytet Zielonogórski)

Filozoficzne podstawy eugeniki

Tomasz Sahaj (Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu)

Eugenika społeczna Platona

Kamil Popowicz (Uniwersytet Warszawski)

Lamarkizm społeczny jako czynnik hamujący rozwój eugeniki we Francji

Józef Binnebesel (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Od idei do ideologii w kontekście tanatopedagogiki

Jarosław Tomasiewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Oblicze ideowo-polityczne polskiego ruchu eugenicznego w dwudziestoleciu międzywojennym

 SESJA MEDYCYNA A LITERATURA I SZTUKI PIĘKNE
g. 12.30–13.40. Moderacja Maria Korybut-Marciniak

Mieczysław Chruściel (Regionalny Oddział Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w Szczecinie)

Malarstwo lekarzy wczoraj i dziś – błahostka czy konieczność?

Małgorzata Delimata-Proch (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Na ile księgi cudów i łask stanowią wiarygodne oraz wartościowe źródło poznania dawnej medycyny (XVI–XVIII wiek). Wybrane problemy

Anna Szymańska-Budzińska (Warszawski Uniwersytet Medyczny – Muzeum Historii Medycyny)

Literatura antyczna w interpretacji lekarzy i farmaceutów

Edward Białek (Ośrodek Pamięci i Dokumentacji Historycznej Dolnośląskiej Izby Lekarskiej; Uniwersytet Wrocławski)

Katarzyna Nowakowska (Uniwersytet Warszawski)

Wiesław Prastowski – lekarz, poeta, eseista, filozof medycyny

PRZERWA
g. 14.20–15.30. Moderacja Anna Szymańska-Budzińska

Halina Bogusz (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)

Nieproszony gość w szarej kurtce – obraz śmierci i umierania w poezji studentów Wydziału Lekarskiego

Maria Korybut-Marciniak (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)

Jakub Szymkiewicz (1775–1818) – lekarz, filantrop, pisarz

Michał Skop (Uniwersytet Śląski w Katowicach)

Juliusz Roger – lekarz i zbieracz śląskich pieśni ludowych

Edward Białek i Natalia Południak (Ośrodek Pamięci i Dokumentacji Historycznej Dolnośląskiej Izby Lekarskiej; Uniwersytet Wrocławski)

Jerzy Bogdan Kos jako poeta, prozaik i dokumentalista

PRZERWA

SESJA PLENARNA W SALI KONFERENCYJNEJ
g. 15.50–16.30. Moderacja Halina Bogusz

Beata Kołodziejczyk-Mróz i Piotr Majcher (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie)

Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Profesora Andrzeja Szczeklika Przychodzi wena do lekarza okiem organizatorów

Jędrzej Soliński (Uniwersytet Wrocławski / Sorbisches Museum in Bautzen)

„Dopóki w tobie jestem”, czyli poetycki świat Kazimierza Pichlaka
g. 16-30–17.30

Otwarte spotkanie z Kazimierzem Pichlakiem, lekarzem i poetą, laureatem Konkursu Literackiego im. Profesora Andrzeja Szczeklika Przychodzi wena do lekarza

Dyskusja, zakończenie Kongresu
Czas referowania: 15 minut
Impreza towarzysząca
Wystawa „200 lat Weterynarii Polskiej – z Wilna do Torunia przez Charków”